LITERATURA BELETRYSTYCZNA

LITERATURA POPULARNONAUKOWA

LITERATURA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

REGIONALIA

AUDIOBOOKI / CD

 

Pracownia Historii Bytomia i Informacji Regionalnej posiada bogaty księgozbiór (3354 wol.) dotyczący historii i współczesności Bytomia oraz Górnego Śląska, obejmujący swym zakresem wszystkie dziedziny wiedzy. Najobszerniej reprezentowany jest dział historia, w którym znajdują się także publikacje w języku niemieckim i czeskim. W zbiorach PHB, znajdują się m.in. wydawnictwa "Katolika", Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku, prace Instytutu Śląskiego w Katowicach.
Agenda gromadzi i udostępnia dokumenty życia społecznego tj.: pocztówki, fotografie, plakaty, afisze, katalogi wystaw i imprez organizowanych na terenie Bytomia. Ponadto posiada bogaty zbiór planów i atlasów, zarówno współczesnych jak i historycznych, Bytomia oraz miast ościennych.
Wydawnictwa udostępniane są na miejscu, stanowią bezcenne źródło informacji o życiu społeczno - kulturalnym, ekonomicznym i historycznym miasta i regionu.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom uczniów i nauczycieli, pracownicy Agendy zapraszają na nieodpłatne zajęcia dydaktyczne poświęcone historii i kulturze Bytomia oraz Śląska.

 

Drabina Jan, Dzieje Bytomia 1945-1990 : wydarzenia i wspomnienia. - Bytom : Towarzystwo Miłośników Bytomia, 2020

Przepięknie i niezwykle starannie wydana publikacja Towarzystwa Miłośników Bytomia przybliża czytelnikowi historię naszego miasta i szerzej Polski w latach 1945-1990. Przedstawione wydarzenia są oparte na materiale źródłowym i danych statystycznych. Autor opracowania korzysta w wielu miejscach ze wspomnień osób, związanych z Bytomiem. Prowadząc swą narrację przedstawia nie tylko historię polityczną danego okresu, ale także zajmuje się rozwojem społeczno-kulturalnym i gospodarczym jaki miał miejsce na terenie miasta. Dokonując szczegółowego opisu rozwoju poszczególnych instytucji kultury i wydarzeń kulturalnych z uwzględnieniem Dni Bytomia, których współorganizatorem było Towarzystwo Miłośników Bytomia ukazał sposoby spędzania wolnego czasu przez mieszkańców i rozwój bazy ośrodków kultury. W opracowaniu przedstawiono również ważne wydarzenia sportowe i rozbudowę infrastruktury obiektów sportowych w Bytomiu. W publikacji autor przedstawił praktycznie każdy aspekt życia społeczno-kulturalnego, politycznego i gospodarczego obejmującego wymieniony w tytule okres czasowy. Na ponad 380 stronach książki zgromadzono kilkadziesiąt zdjęć ilustrujących opisywane wydarzenia, często są to nigdzie wcześniej nie publikowane fotografie. Ostania część książki zawiera dziewięć wspomnień osób w sposób szczególny związanych z Bytomiem, opisujących ich więź z naszym miastem i jego dzielnicami.

 

Gałecka-Paduchowa Alicja. Zabytkowa architektura municypalna i przemysłowa Raciborza. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, 2004
PHB

Książka opowiada historię znaczących budowli municypalnych i przemysłowych Raciborza. Autorka podkreśla, ich znaczenie i potrzebę ochrony poprzez - jeśli to możliwe - kontynuację dawnych funkcji, bądź przez adaptację.

 

Paszko Hanna. Historia o prawdziwej księżniczce. Dzięgielów: Wydaw. Warto, 2012
PHB

"Historia o prawdziwej księżniczce” Hanny Paszko to opowiadanie dla dzieci o dzieciństwie i młodości Matki Ewy von Tiele-Winckler, jednej z najwybitniejszych kobiet Górnego Śląska, która porzuciła życie w pałacu, żeby opiekować się innymi i odkrywać przed nimi sens życia." Książka napisana jest prostym językiem i opatrzona pięknymi ilustracjami Ewy Kuriaty.

Inwentarze i lustracje Klucza Sławkowskiego z XVII i XVIII wieku. Sławków ; Dąbrowa Górnicza: Muzeum Miejskie Sztygarka, 2013
PHB

Wydawnictwo przedstawia szczegółowe opisy miejscowości historycznego Klucza Sławkowskiego (do 1789 roku własności ziemskiej biskupów krakowskich), należących dzisiaj do Sławkowa, Dąbrowy Górniczej, Sosnowca, Jaworzna, Bolesławia, Bukowna, Łaz, Chrzanowa i Trzebini. Pozycja ta zawiera również informacje o należnościach podatkowych ludności zamieszkującej te tereny, składanych daninach oraz opisy ich stanu majątkowego. Niepublikowane dotąd Inwentarze Klucza Sławkowskiego z pewnością będą ważnym źródłem do badania historii regionu.

 

Podgórska Barbara, Podgórski Adam. Nazwy terenowe i miejscowe w Rudzie Śląskiej. Leksykon toponimiczno-ojkonimiczny z antologią tekstów źródłowych. Ruda Śląska: Miejska Biblioteka Publiczna ; Szczecin: Wydawnictwo Volumina, 2014.
PHB

Leksykon stanowi efekt ośmioletniej pracy państwa Podgórskich, wspieranych przez wiele innych osób. Jest to największe krajowe opracowanie monotematyczne na temat onomastyki jednego miasta i z tego względu zostało wpisane do Polskiej Księgi Rekordów Guinnesa.

 

Zawadzki Piotr. GKS wice mistrzem jest! : opowieść o tyskiej drużynie wszech czasów. Tychy: Miasto Tychy, 2014
PHB

Oczekiwana przez wszystkich kibiców piłkarskich w Tychach książka Piotra Zawadzkiego "GKS wiceMISTRZEM JEST! Opowieść o tyskiej drużynie wszech czasów" Jej historia rozpoczyna się w wyjątkowym roku 1974. Właśnie wtedy, po zaledwie trzech latach od powstania klubu, tyska drużyna awansowała do ekstraklasy, by już dwa lata później – w 1976 roku sięgnąć po wicemistrzostwo kraju. To była jedna z największych niespodzianek w historii polskiej piłki nożnej.

 

Bytom i okolice : przewodnik turystyczny / Edward Wieczorek.
Bytom : [Urząd Miejski], 2013. 156 s. : il. kolor. ; 21 cm.

Książka Edwarda Wieczorka zatytułowana „Bytom i okolice”, to kolejne wydanie przewodnika turystycznego po Bytomiu.
Autor w zwarty i przystępny sposób zaprezentował najatrakcyjniejsze walory miasta.
W pierwszej części publikacji znajdziemy informacje dotyczące jego położenia, budowy geologicznej oraz historii. W drugiej części książki autor poświęcił miejsce prezentacji zabytków oraz atrakcji turystycznych Bytomia. Znajdują się tutaj nie tylko ogólne informacje o mieście i jego istotnych dziedzinach  życia, ale także propozycje kilku ciekawych tras turystycznych.
Wiodą one m.in. przez bytomski Rynek, Wzgórze św. Małgorzaty czy przez las „Segiet”. Autor proponuje trasy biegnące różnymi szlakami. Rozpoczynamy więc od śródmieścia, aby odbyć spacer „po starym mieście”, „szlakiem tradycji i kultury” lub przez „północną część śródmieścia”. Zaproponowano również ścieżkę dydaktyczną „Szlakiem Matki Ewy”. W przewodniku zaprezentowano również dzielnice Bytomia. Ich zwięzłe, ale bogato ilustrowane opisy składają się na „Słowniczek krajoznawczy dzielnic Bytomia”.   W książce znajdują się również propozycje pięciu tras rowerowych oraz samochodowych i jest to propozycja dla tych, którzy oprócz Bytomia chcieliby zwiedzić jego najbliższe okolice. Opis tych tras prezentuje liczne informacje na temat mijanych miejscowości i obiektów. W publikacji nie zabrakło również miejsca dla prezentacji walorów przyrodniczych miasta.Przewodnik zawiera również liczne ciekawostki „bytomskie”, np. o: zabytkowym tramwaju nr 38, pomniku śpiącego lwa czy wieży ciśnień, a także praktyczne informacje dla turystów dotyczące zakwaterowania, gastronomii, itp. Książka Edwarda Wieczorka „Bytom i okolice” to kompendium wiedzy na temat naszego miasta, które wielu bytomianom i turystom ukaże cenne zabytki Bytomia i jego okolic. Z pewnością jest to obowiązkowa pozycja w biblioteczce każdego lokalnego patrioty.   

Piąta strona świata / Kazimierz Kutz. Kraków: „Znak”, 2010. 257, [2] s. ; 22 cm.

„Piąta strona świata" – to  powieść, która ukazała się nakładem wydawnictwa „Znak” i jest prozatorskim debiutem Kazimierza Kutza. Jest to barwna, wielowątkowa opowieść pełna Śląska. Ten jawi się w niej jako miejsce wielokulturowe przez złożoność swych losów, trudnych do jednoznacznego opisania. Sportretowany z miłością, dokładnością oraz wielką dozą szczerości.
Już językowa płaszczyzna książki pokazuje nam złożoność społeczno – kulturową  Śląska. Mamy tu gwarę, polszczyznę potoczną i literacką. Pojawiają się tu także zapożyczenia niemieckie. Język jest prosty i obrazowy. Wszystko to służy próbie opisania Śląska - krainy istniejącej na uboczu, odtrąconej, zawsze trochę gorszej, wplątanej w machinę trudnej, bolesnej historii. Jej  konsekwencje kształtują i kształtować będą kolejne pokolenia. Pełno w niej bólu, cierpienia. W tyglu kultur, narodowości i przekonań równie łatwo odnaleźć się, co stracić orientację.
Kutz pokazuje w swojej książce rzadko spotykane spojrzenie na kraj lat dzieciństwa, który zwykło się idealizować, przedstawiać jako przestrzeń sielankowego ciepła i ładu. Tutaj jest on wartościowany dwojako. Bagaż doświadczeń, jaki nam daje, to z jednej strony coś, co kształtuje osobowość. Jest to jednak także przymusowe wtłoczenie jednostki w tryby życia gromady, organizmu, który nie rozumie i nie toleruje odmienności. Aby nie stać się częścią tej machiny, należy według Kutza podjąć trud oparty na rozwoju. kształceniu, rosnącej świadomości siebie i otaczającego świata. Trzeba dążyć do rozwoju, wzrostu. Nigdy jednak nie da się całkowicie zerwać z tym, co wiąże nas z miejscem urodzenia.
Śląsk Kutza to miejsce, które daje się oswoić i zaakceptować dzięki jego mieszkańcom. To oni swoim dystansem budzą podziw umiejętnością przetrwania w każdych warunkach. W książce poznajemy postaci z reguły   nieprzeciętne. Są tu powstańcy, intelektualiści, awanturnicy. Cała panorama ludzi o losach śmiesznych, strasznych, czasem paradoksalnych, ale zawsze zdumiewających i przykuwających uwagę.      
Książka zawiera wspomnienia i trafne spostrzeżenia autora,  Jest powieścią o przetrwaniu i o pięknu życia w warunkach  trudnych i  bolesnych.  Pozwala  zrozumieć Ślązaków, ich odmienność oraz ciekawą ale tragiczną historię. Jest to opowieść o triumfie człowieczeństwa, choć zbudowana z licznych prywatnych klęsk i sukcesów jej bohaterów. Kazimierz Kutz poprzez „Piątą stronę świata” ocalił od zapomnienia swoją „małą ojczyznę”.     

Śląskie zamki i pałace / Marek Gaworski. - Wyd. 2. Zm. -  Strzelce Opolskie: Wydaw. Matiang. 2013.- 193s. : fot. Kolor.

Najnowsza książka Marka Gaworskiego   ukazała się nakładem wydawnictwa  Matiang  i  prezentuje najpiękniejsze zamki i pałace na szeroko pojętym Śląsku,  
Każdy z przedstawionych obiektów, a jest ich w sumie ponad dziewięćdziesiąt, posiada krótki opis w językach: polskim, niemieckim i angielskim. W publikacji  opisane i przedstawione  zostały nie tylko rezydencje na terenie województwa dolnośląskiego, górnośląskiego oraz  lubuskiego, ale także te po czeskieji niemieckiej stronie granicy.
Znajdziemy tu wiele znanych obiektów, takich jak: zamki w Książu, Bolkowie, Brzegu, czy też w Lublińcu i Pszczynie. Jest tu także szereg mniej znanych budowli, często położonych z dala od głównych tras turystycznych, lecz wartych odwiedzenia. Należą do nich pałace w Jodłowniku, Sokołowcu, Pawłowicach i Większycach. Imponują  one odnowioną architekturą i zrekonstruowanymi wnętrzami. Album wzbogacono dobrej jaości fotografiami, dzięki którym możemy zobaczyć prezentowane zamki i pałace zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz. Książka Marka Gaworskiego jest doskonałą lekturą dla miłośników regionu, a także świetną pozycją przeglądową, dającą możliwość zaplanowania tras wycieczkowych po najlepiej zachowanych w naszym regionie zabytkach, które są świadectwem bogatej historii Śląska.
Dodatkowym atutem publikacji jest to, iż została ona bardzo ładnie wydana. Materiał zamieszczono na grubym kredowym papierze i okraszono twardą oprawą, co sprawia, że całość prezentuje się wyjątkowo atrakcyjnie.  

Śląski Ogród Zoologiczny: przewodnik po ścieżce edukacyjnej / Joanna i Piotr Cempulik. – Chorzów: PTPP „Pro Natura”, 2007

„Śląski Ogród Zoologiczny: przewodnik po ścieżce edukacyjnej” , autorstwa Joanny i Piotra Cempulików, to książka, która ukazała się nakładem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Przyrody „Pro Natura”. Celem publikacji jest pogłębienie wiedzy zoologicznej i świadomości ekologicznej wśród odwiedzających chorzowskie zoo.
Autorzy zamieścili w przewodniku  historię Śląskiego Ogrodu Zoologicznego, misję jaką on pełni a także prawa i dyrektywy  dotyczące ochrony zwierząt.
Główną i najobszerniejszą część książki stanowi jednak opis wszystkich gatunków zwierząt, występujących w śląskim zoo.  Podzielono je na dwie zasadnicze grupy: kręgowce i ssaki. Wśród kręgowców wyróżniono osobno: ryby, płazy, gady i ptaki.
Autorzy w bardzo ciekawy i dokładny sposób zaprezentowali wszystkie zwierzęta. Przedstawiono tu informacje ogólne o gromadach zwierząt oraz szczegółowy opis poszczególnych gatunków, który zawiera wiadomości dotyczące ich występowania w naturalnym środowisku, budowy ciała, szaty zewnętrznej, sposobu odżywiania, metod zdobywania pożywienia itp.
 Znajdziemy także wiele ciekawostek dotyczących poszczególnych zwierząt, np. z czego zbudowane są rogi i poroża, jak wyglądają wędrówki ptaków oraz technika ich lotu, jakie są wyróżniki człowieczeństwa u zwierząt (niektóre używają prostych narzędzi) lub zachowania socjalne wybranych kopytnych afrykańskich i wiele innych.
Książka prezentuje również gatunki ssaków obecne w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym  wymienione w Czerwonej Liście Unii Ochrony Przyrody. („Czerwona Lista…”  zawiera gatunki krytycznie zagrożone wyginięciem lub gatunki narażone na ryzyko wymarcia w naturze w najbliższej przeszłości).
Uzupełnieniem całości są liczne zdjęcia wszystkich zaprezentowanych w niej zwierząt. Jest to więc bardzo ciekawa publikacja, która z pewnością zainteresuje wszystkich miłośników świata fauny, a także zachęci do tego aby odwiedzić Śląski Ogród Zoologiczny. 

Ścieżka historyczno-przyrodnicza Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach / Maciej Aleksandrowicz, Grzegorz Hebda, Violetta Rezler-Wasielewska. - Opole : Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, 2006

W Łambinowicach (do 1945 roku Lamsdorf) już od lat 70 –tych XIX w. istniał pruski poligon wojskowy, który służył również do organizowania obozów odosobnienia. Pierwszy taki obóz utworzono w trakcie wojny francusko – pruskiej (1870-1871). W trakcie kolejnych zawieruch wojennych każdorazowo tworzono na nowo ośrodki odosobnienia dla żołnierzy wrogich armii. W czasie II wojny światowej był on zaliczany do największych niemieckich kompleksów obozowych. W latach 1945-1946 istniał w tym miejscu polski obóz pracy, głównie dla osób przesiedlanych w głąb Niemiec.  Wiele osób, które były tu przetrzymywane, zmarło. Wokół powstały cmentarze wojenne. Prochy złożone w tej ziemi wraz pozostałościami obozowej zabudowy są ważnymi, materialnymi śladami tragicznej przeszłości tego miejsca. Od 1968 roku istnieją one jako Pomnik Pamięci Narodowej, przemianowany w 2002 roku na Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach. Autorzy przewodnika, oprócz historii, zadbali również o prezentację walorów przyrodniczych. W sposób zwięzły i przystępny opisują miejsca występowania gatunków roślin jak i zwierząt zagrożonych wymarciem. Publikacji towarzyszą ilustracje, które stanowią ważne uzupełnienie tekstu. Informator jest ciekawym kompendium wiedzy historyczno-przyrodniczej tego wielce tragicznego miejsca.

Ikony dizajnu w województwie śląskim / Irma Kozina
Katowice: Design Silesia, 2012.- 241, [1] s. : il. ; 26 cm

W ramach projektu „Design Silesia”, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, dr hab. Irma Kozina przygotowała publikację zatytułowaną: Ikony dizajnu w Województwie Śląskim. Autorka podjęła się zbadania rozwoju trendów wzornictwa w regionie Górnego Śląska.  Wybrała i opisała 10 obiektów produkowanych seryjnie, z których najstarszy – żeliwny igielnik powstał w połowie XIX wieku, a najmłodszy piekarnik ZEN firmy Amica w 2012 roku. W ramach tego projektu powstała nie tylko wyjątkowa publikacja, ale także  wirtualna wystawa prezentująca 10 wybranych ikon dizajnu powstałych w województwie śląskim. 

Książka opowiada o obiektach, które zachwycały formą, funkcją lub stylem w XX wieku, a które projektowano i produkowano (lub wciąż się produkuje) w naszym regionie. W Katowicach powstały m.in. nowoczesne  motocykle MOJ, które według niektórych znawców przewyższały standardem maszyny firmy Harley-Davidson. W Bielsku siedzibę miał potężny koncern skupiający fabryki mebli giętych. Częstochowa stała się centrum produkcji długopisów Zenith, którymi przez kilka dziesiątków lat pisała cała Polska, a w wytwórni Steatyt w Bogucicach, wypalano awangardowe wzory porcelany, która obecnie jest obiektem pożądania kolekcjonerów. W Bielsku-Białej powstawał zaś szybowiec Foka, którego sylwetkę kopiowali producenci światowi. Oprócz wymienionych produktów, autorka zaprezentowała także szafę zestawu muzycznego  Cepello – model Roma Z, który miał formę luksusowej drewnianej skrzynki krytej fornirem. Produkcją tego zestawu zajmowała się Śląska Wytwórnia Precyzyjnych Odbiorników Radiowych w Katowicach.  Autorka poświeciła również miejsce na rozdział opisujący kierunki i tendencje  w dziejach dizajnu województwa śląskiego.
Publikację uzupełniają liczne zdjęcia omawianych przedmiotów, które są najciekawszymi przykładami projektowania na Śląsku w XX i XXI wieku.  Światowej jakości odlewy żeliwne, meble, ceramika, ale także motocykle czy szybowce ukazują czytelnikowi oblicze regionu, który kształcił wykwalifikowanych rzemieślników i wspierał produkcję przedmiotów, odpowiadających na potrzeby użytkowników. Warto sięgnąć po tę publikację, aby poznać wyjątkowe zestawienie produktów, które choć powstały na Śląsku, były lub są znane i rozpoznawalne w całej Polsce.

Za dwadzieścia lat będziesz bardziej żałował tego,
czego nie zrobiłeś, niż tego, co zrobiłeś.
Więc odwiąż liny, opuść bezpieczną przystań.
Złap w żagle pomyślne wiatry.
Podróżuj, śnij, odkrywaj.
Mark Twain

Homo viator: balonem, dyliżansem, koleją… / Edyta Horwat, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu 2012; 125 s.

Książka „Homo viator…” została wydana jako uzupełnienie wystawy, którą można było obejrzeć w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Prezentowała ona pamiątki związane z najsławniejszymi podróżnikami, sprzęt turystyczny, za pomocą którego w przeszłych wiekach zdobywano szczyty górskie oraz opowiadała o największych wyprawach lądowych i morskich minionych stuleci.

Kto nie miał okazji odwiedzić tej interesującej ekspozycji, może zapoznać się z tematem dzięki katalogowi autorstwa Edyty Horwat.

Opisuje ona fascynującą historię homo viatora, czyli „ciekawego świata wędrownika, niestrudzonego pielgrzyma, zagorzałego globtrotera, ale też obdartego powsinogi, biednego banity, beztroskiego pędziwiatra, szalonego odkrywcy”. Powodów podróży było niemal tak wiele jak ludzi ją odbywających, a więcprzemieszczano się w celach poznawczych (uczono się dzięki temu języków, zdobywano kontakty i życiową mądrość, studiowano na zagranicznych uniwersytetach), sentymentalnych (co było modne w XIX w. w Polsce), dla zdobycia międzynarodowej sławy czy wreszcie z powodów naukowych: chęć odkrywania nowych lądów wiązała się częstokroć z odnalezieniem bogactw oraz zapewnieniem swoim państwom kolejnych terytoriów, władcom – nowych poddanych, a religiom – wyznawców. Z końcem XIX w. odkrywcy udali się w głąb nowych lądów, gdyż byli zainteresowani odmiennością obcych krain, ludów, religii i kultur. Edyta Horwat pokazuje czytelnikom ich historie i namacalne następstwa tych podróży – dobrowolnych lub zesłańczych – wyniki badań nad kulturą i geografią nieznanych dotąd lądów, interesujące eksponaty przywożone później do europejskich muzeów, nierzadko również dzienniki i inne zapiski, będące cennym źródłem wiedzy dla ludzi, dla których taka wyprawa z różnych względów była niedostępna.

Kolejną motywacją podróży były względy religijne – pobożni Polacy udawali się w miejsca święte na liczne pielgrzymki. Dla Górnoślązaków stanowiły one nie tylko formę religijności, lecz jednocześnie budziły świadomość narodową. Pielgrzymki stały się szczególnie popularne na przełomie XIX i XX w. Pątnicy chętnie udawali się do Kalwarii Zebrzydowskiej czy na Jasną Górę. W połowie wieku XIX często odwiedzanym miejscem stało się sanktuarium karmelitów bosych w Czernej, a także znane już wcześniej ośrodki w Wambierzycach czy Bardzie Śląskim. Szczególnie ważne dla mieszkańców Górnego Śląska były sanktuaria w Piekarach Śląskich i na Górze św. Anny.

Innym ważnym powodem podróży wymienionym w publikacji „Homo viator” były względy zdrowotne. Mnogość uzdrowisk przyciągała kuracjuszy, którzy korzystać mogli ze źródeł leczniczych, wód mineralnych, wszelkich kąpieli (w wannach, parowych, z regulowanym ciśnieniem wody) oraz wielu innych atrakcji wspierających ich leczenie. Miejsca takie były bardzo liczne, dość wymienić zatem najpopularniejsze, takie jak Lądek, Iwonicz czy Krynica.

Nie jest to oczywiście wszystko co może znaleźć  dociekliwy czytelnik o duszy włóczęgi w książce „Homo viator…” – autorka porusza jeszcze wiele ciekawych tematów, na przykład, jak podpowiada tytuł, opowiada o początkach lotów balonem, wypraw statkami pasażerskimi czy o pierwszych samolotach. A to wciąż nie koniec… Zainteresowanych odsyłam do omawianej pozycji, ponieważ oprócz ciekawych tekstów wspomnieć na koniec wypada o pięknej szacie graficznej i wielości zdjęć i rycin przedstawiających opisywany temat.

Rezydencje śląskiej szlachty / Arkadiusz Kuzio-Podrucki, Mirosław Ogiński. - Tarnowskie Góry : nakł. własnym autorów, 2012.

Publikacja zawiera 42 ilustracje zamków, pałaców i dworów. Są one wpisane w rzeczywistość i historię powiatów tarnogórskiego i lublinieckiego, a także dzielnic Bytomia: Szombierek i Miechowic. Każdy z tych obiektów został opisany wraz z krótką historią miejscowości, w której się znajduje. Przedstawiono również dzieje właścicieli poszczególnych rezydencji prezentując ciekawą historię rodów szlacheckich na Górnym Śląsku. Tekst o właścicielach zilustrowany jest herbami każdej z omawianych rodzin.  Autor akwarel przedstawił stan obecny obiektów lub  wizerunki z poprzednich stuleci w oparciu o zachowane materiały archiwalne. Publikacja jest interesującym uzupełnieniem  badań nad dziejami śląskiej arystokracji i ich rezydencji.
Autorem tekstów jest wybitny specjalista, badacz dziejów śląskiej szlachty i arystokracji  dr Arkadiusz Kuzio- Podrucki. Autorem akwarel jest Mirosław Ogiński stały współpracownik tygodnika „Gwarek”.

 

Moje okno na Śląsk / Jerzy Ciurlok, Bytom: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, 2012, 224s.

Moje okno na Śląsk, to tytuł książki Jerzego Ciurloka – poety, satyryka i prezentera radiowego. Publikacja, która ukazała się nakładem Muzeum Górnośląskiego, zawiera kilkadziesiąt spośród pięciuset felietonów, prezentowanych przez autora od 2001 roku na antenie Radia Piekary. W swych tekstach dziennikarz skupia swą uwagę na Śląsku, jednak ich tematyka jest różnorodna. Książkę podzielono na cztery główne rozdziały: Ciekawe, ciekawe…, Znacie ich, Lux ex Silesia i Ponarzekajmy. W pierwszym z nich zawarto ogólne informacje dotyczące Śląska, tj. jego podziału administracyjnego oraz historii. Ponieważ tematyka felietonów jest bardzo zróżnicowana, w jednym z nich, autor zabiera nas na wycieczkę po kilkunastu kościółkach znajdujących się na Śląsku, w innych zaś poznajemy śląskie zabytki, najpiękniejsze miejsca które warto odwiedzić w czasie wolnym wraz z pomnikami przyrody. Wspomina także znanych Polaków, którzy podróżowali po naszym terenie (np. Ignacego Kraszewskiego). Innym razem możemy przeczytać o poszukiwaczach złota na Śląsku albo o podróżach Ślązaków do Ameryki. W rozdziale zatytułowanym Znacie ich zaprezentował autor sylwetki znanych Ślązaków, m.in. takich jak: ks. Antoni Stabik – autor opublikowanego w Bytomiu dzieła poświęconego wyprawie do Ziemi Świętej, Maksymilian Jesionowski – pisarz i działacz społeczny, czy pierwszy śląski noblista – Paul Ehrlich – pionier chemioterapii. Rozdział „Lux ex Silesia”, poświęcił Ciurlok zagadnieniom kultury. Przeczytamy tu m.in. o działalności teatralnej, muzycznej i artystycznej na Śląsku. W felietonie zatytułowanym Odgłosy Śląska w europejskiej muzyce wspomina autor wybitnych kompozytorów, którzy mieli okazję bywać w naszym regionie, a byli to: Fryderyk Chopin, Ludwig van Bethoven, Wolfgang Amadeusz Mozart i wielu innych. W ostatnim rozdziale zatytułowanym Ponarzekajmy, przeczytamy o tym skąd się wzięła zła opinia o Ślązakach wśród Polaków. Dowiemy się dlaczego historia Śląska oraz jego kultura, nie jest traktowana na równi z innymi regionami Polski. Autor wspomina także o tym, iż programy szkolne „zapomniały” o tutejszej literaturze, malarstwie, architekturze, myśli społecznej itp. Nie zmienia to jednak faktu, że ostatni rozdział podobnie jak całą książkę Jerzego Ciurloka czyta się z wielkim zainteresowaniem. Autor wszystkie zagadnienia przybliża w sposób ciekawy, posługując się przy tym przystępnym językiem. Zaś różnorodność tematyczna felietonów oraz zawarta w nich wiedza na temat Śląska, sprawiają, iż jest to bardzo wartościowa publikacja.

 

Lajerman / Aleksander Nawarecki; Wydaw. słowo / obraz terytoria: Gdańsk 2011, 142s.


„Lajerman”, to tytuł najnowszej książki Aleksandra Nawareckiego – kierownika Zakładu Teorii Literatury na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Przedmiotem pozycji jest Śląsk widziany oczami dziecka a później młodzieńca. Autor opowiada o swoim domu, rodzinie oraz tutejszym środowisku. Nie jest to jednak książka autobiograficzna, to raczej prezentacja Śląska w osobistym odbiorze pisarza.
Tytułowy Lajerman, to kataryniarz, który snuł się po śląskich podwórkach i kręcąc korbą odgrywał wciąż te same melodie. Nawarecki przywołał w swej książce tę postać, gdyż kojarzy mu się ona z dzieciństwem. Opis dzieciństwa, które autor przeżył właśnie na Śląsku, jest główną osią fabuły.
To świat widziany oczami chłopca, który dorasta w śląskiej kulturze i tradycji. Już same tytuły rozdziałów, takie jak: „Pod klopsztangą”, „Moczka…” czy „Ryczka i szolka” nasuwają  skojarzenia z tutejszą gwarą. Autor wydobywa ze Śląska to co piękne i wzniosłe. Z jego narracji wydobywa się kraina bliska i znajoma. Przy całej swej prostocie i „lekkości pióra”, nie można jednak „Lajermanowi” odmówić powagi i naukowości. Nawarecki, będąc filologiem, bada Śląsk z perspektywy kulturowej i językowej, czego dowodem są wspomniane tytuły rozdziałów. To właśnie wymieszanie śląskich zwyczajów ludowych z odniesieniami do światowych dzieł literatury stanowi o wartości pozycji. W „Lajermanie” oprócz wycieczki do kilku śląskich miast, przenosimy się także pod grecki Akropol oraz do stóp najwyższych gór świata – Himalajów.
Jeśli jesteście ciekawi, co egzotyczne miejsca mają wspólnego ze Śląskiem – zapraszam do lektury tej niezwykłej książki.  

Szczęście w garści : z familoka w szeroki świat / Dorota Simonides. - Opole : Wydawnictwo Nowik, 2012

Dorota Simonides, znana etnolog i folklorysta zaprosiła nas do wejrzenia w swoje życie. Życie niezwykłe, którym można by obdzielić kilka innych osób. Zaczyna się magicznym okresem dzieciństwa, które autorka spędziła w Nikoszowcu. Mamy więc tutaj fascynujące opowieści o życiu w familoku. O więzi, jaka łączyła nie tyko członków rodziny, ale także sąsiadów bliższych i dalszych. Barwnie i lekko opisała zmagania z życiem codziennym w tej dzielnicy. Dużo miejsca poświęciła na opisanie własnej działalności społeczno – politycznej. Ta część wspomnień została podzielona na kilka etapów. W latach 1980–1985 autorka była posłanką z ramienia Stronnictwa Demokratycznego w Sejmie. Nawiązała wówczas serdeczną przyjaźń z Hanną Suchocką, która przetrwała do dnia dzisiejszego. Następnie od roku 1990 aż do 2005 reprezentowała okręg opolski w Senacie. I właśnie czas działania na rzecz województwa opolskiego jest najbardziej rozbudowany. Pierwszoplanowymi wydarzeniami w tej części wspomnień jest walka ze skutkami powodzi z 1997 roku oraz zakończona sukcesem aktywność na rzecz utrzymania województwa opolskiego w nowym podziale administracyjnym kraju. Autorka ukazała nie tylko swoje bezpośrednie zaangażowanie w tę sprawę, ale również bardzo obszernie opisała działania innych polityków i społeczników na rzecz pomocy powodzianom, a następnie uratowania samodzielności województwa opolskiego. Prof. Simonides pokazuje nam też siebie od drugiej strony. Można dopatrzeć się w jej wspomnieniach zwyczajnej kobiety, która mimo pełnienia różnorodnych odpowiedzialnych funkcji, angażowania się w działalność społeczną i polityczną myśli z troską o swojej rodzinie, o mężu i dzieciach, codziennych obowiązkach (np. co dziś ugotować na obiad), o pracy na uczelni. Wspomnienia te dowodzą, że autorka nie tylko miała w garści szczęście, ale i umiała je utrzymać i w dodatku pielęgnować. Relacja z życia Doroty Simonides jest pełna ciepła i pogody ducha. Może dostarczyć wskazówek, jak zachować równowagę między życiem prywatnym i publicznym. A więc w obecnych czasach warto ją przeczytać.

Bytom portret własny / Małgorzata Kaganiec - Bytom : Muzeum Górnośląskie, 2012 / 241, [1] s.

Książka Małgorzaty Kaganiec „Bytom: portret własny”, to nowe wydanie publikacji pt. „Tajemnice bytomskich kamienic” tej autorki. Nowa książka jest drugą częścią serii „Pogranicza Kultur” i ukazała się nakładem Muzeum Górnośląskiego. Autorka zdecydowała się podzielić książkę na dwie zasadnicze części. W pierwszej z nich prezentuje krótką historię Bytomia. Rozdział zatytułowany „Portret miasta w dwóch ostatnich stuleciach”, poświęcony jest rozbudowie miasta, gdyż właśnie w tym czasie powstało w nim sporo nowych ulic i placów. Kolejne rozdziały zawierają ich historię i dzieje obecne. Autorka spacer po mieście rozpoczyna od bytomskiego Rynku. Tutaj poznajemy jego historię i zabytki, które się przy nim znajdują. Rozdział ten zawiera opis pierwszego ratusza miejskiego, kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz najważniejszych kamienic. Kolejne rozdziały poświęcone są historii najważniejszych ulic i placów w mieście. Mamy więc tutaj prezentację ulicy Gliwickiej, Krakowskiej i oczywiście Dworcowej. Ponadto możemy poznać takie miejsca jak: Plac Dworcowy (powstały w 1869 roku, z chwilą uruchomienia połączenia kolejowego z Wrocławia do Pszczyny), Plac Fryderyka Wilhelma (obecnie Grunwaldzki) , czy Plac Cesarski (teraz Sikorskiego). Każdy z tych rozdziałów w bardzo interesujący sposób przybliża czytelnikowi dzieje najbardziej znanych zakątków miasta. Autorka przytoczyła sporo ciekawostek z nimi związanych, np. taką, że jeszcze w 1870 roku przy ul. Gliwickiej (obecnie Dworcowej) stały małe drewniane domki.Każdy rozdział zawiera również opis zabytków znajdujących się przy danej ulicy czy placu. Publikacja zawiera ponadto sporą ilość zdjęć dawnego Bytomia.  Druga część książki poświęcona jest prezentacji miejsc użyteczności publicznej (hotele, apteki, szpitale) oraz instytucjom kultury, takim jak kina i biblioteki. Znajdziemy tam m.in. rozdział zatytułowany „Gdzie ubierali się eleganci i <<zwykli ludzie>>”, a w nim takie ciekawostki jak to, że w 1880 roku funkcjonowało w Bytomiu 13 sklepów, a oprócz tego aż 132 zakłady krawieckie!  Osobne miejsce poświecono bytomskim bibliotekom. Pierwszą wypożyczalnię dla mieszkańców otwarto w 1837 roku, a w 1842 kolejną. W 1968 roku rozpoczęto budowę gmachu Miejskiej Biblioteki Publicznej, przy ówczesnym placu Ernsta Thälmanna, którą oddano do użytku w 1974 roku.  Te, i wiele innych ciekawych informacji, np. o tym: „Gdzie jadali i bawili się bytomianie” oraz o „Fabryczkach trunków” w Bytomiu, można znaleźć na kartach książki Małgorzaty Kaganiec, która dzięki zawarciu w niej sporej liczby ciekawostek, stworzyła interesującą i barwną historię Bytomia.

Aleje wykolejeńców / Ilona Hruzik. - Warszawa : Wydawnictwo Telbit, cop. 2006

 

Jest to zbiór trzech opowiadań, których akcja rozgrywa się we współczesnym Bytomiu. Bohaterką pierwszego utworu jest Jola −  trzydziestoletnia bezdomna znajdująca się w ostatnim stadium choroby alkoholowej, kobieta obdarzona ogromną wrażliwością, zmysłem obserwacji i talentem literackim. Czytanie książek znajdowanych na śmietnikach i pisanie własnych opowiadań pozwala jej chociaż na chwilę oderwać się od koszmarnej rzeczywistości. Drugim bohaterem jest młody mężczyzna, który bezskutecznie zmaga się z alkoholizmem żony i za cenę licznych wyrzeczeń i upokorzeń stara się nie dopuścić do rozpadu małżeństwa. Jednak, wobec braku dobrej woli i jawnego cynizmu żony, poddaje się i walczy już tylko o prawo do opieki nad córką. Ostatnią bohaterką jest dziewczyna wychowana w domu dziecka, która usiłuje przyjść z pomocą matce alkoholiczce. W tym celu wielokrotnie i bez powodzenia nakłania ją do podjęcia leczenia. Ją samą ciężkie warunki życia omal nie popchnęły do popełnienia samobójstwa. Na szczęście spotyka na swojej drodze innego życiowego rozbitka i otrzymuje od losu szansę na lepszą przyszłość. Wszyscy bohaterowie Alei wykolejeńców wychowali się w domach patologicznych. Na obraz ich życia rodzinnego składały się bieda, alkoholizm i przemoc. Traumatyczne doświadczenia wyniesione z okresu dzieciństwa, zaciążyły na ich dalszych losach. Autorka ukazuje ich jako ludzi, którzy szamoczą się wśród nieustannych prób uwolnienia się od bolesnych wspomnień. One jednak wciąż do nich powracają w postaci oderwanych, makabrycznych obrazów. Ciągle towarzyszy im też uczucie paraliżującego strachu, bezradności i osamotnienia. Wobec fatalnej sytuacji na miejscowym rynku pracy, nie mają możliwości wyrwania się z zaklętego kręgu biedy i przemocy. Jako ludzie pozbawieni szans na polepszenie warunków życia, godzą się na bierną rolę ofiar – tak w sferze prywatnej, jak i zawodowej. Eksponowane miejsce w książce Ilony Hruzik zajmuje opis przemian społeczno-ekonomicznych, które dokonały się w ostatnich latach na Górnym Śląsku. Są one związane z restrukturyzacją górnictwa i likwidowaniem zakładów pracy. W wyniku tych procesów ludzie bez wykształcenia, a więc i perspektyw na znalezienie zatrudnienia, zostali pozbawieni środków do życia.  Pozostawieni w tej trudnej sytuacji samym sobie, najpierw zasilili szeregi bezrobotnych, a następnie wydatnie przyczynili się do wzrostu przestępczości. Autorka prezentuje także wadliwy sposób funkcjonowania służby zdrowia, urzędów i zakładów pracy – w szczególności supermarketów. Oskarżenia kieruje zwłaszcza pod adresem pracodawców i ludzi na stanowiskach kierowniczych. Przedstawia ich jako bezwzględnych karierowiczów, którzy dążą do wzbogacenia się kosztem rzeszy pracowników źle opłacanych i obciążanych nadliczbowymi godzinami pracy w fatalnych warunkach. Ofiary takiego wyzysku nie mają odwagi dopominać się o swoje prawa − zbyt często przypomina się im, ilu bezrobotnych może w każdej chwili zająć ich miejsca. Urzędnikom wytyka małostkowość i opieszałość − obwarowani paragrafami, przepisami, nie dostrzegają ludzi, którym one mają służyć. Ilona Hruzik  krytycznie odnosi się również do zamożniejszych warstw społeczeństwa, czyli ludzi pogrążonych w konsumpcyjnym stylu życia, zajętych nabywaniem i gromadzeniem dóbr materialnych oraz ciągle rywalizujących ze sobą o utrzymanie swoich uprzywilejowanych pozycji. Charakteryzuje ich jako ludzi oschłych i bezwzględnych, którzy nie chcą − i chyba już nie potrafią − okazać zainteresowania i współczucia ludziom wyrzuconym poza nawias społeczeństwa.

60 lat koszykówki w Rudzie Śląskiej : KS Pogoń Ruda Śląska / zespół red. Edward Kowol [i in.]. – Ruda Śląska : Benigier Media, 2011

Książka zawiera informacje dotyczące historii i rozwoju dyscypliny - koszykówki na terenie Rudy Śląskiej.  Autorzy opracowania poświęcili się benedyktyńskiej pracy, aby przedstawić potencjalnym czytelnikom dzieje jednego z najważniejszych klubów w mieście – Pogoni Ruda Śląska. W publikacji zawarto informacje nie tylko o sukcesach międzynarodowych, jakie były udziałem koszykarzy w latach 1998 – 2000, ale także poświęcono wiele uwagi czasom, kiedy klub zakładano oraz kolejnym sezonom na boiskach krajowych. W sposób przystępny zwrócono uwagę na znaczenie koszykówki, której popularność przekładała się  na wzrost zainteresowania mieszkańców miasta sportem. W książce nie mogło zabraknąć oficjalnych danych statystycznych, więc mamy w niej zestawienie poszczególnych trenerów I zespołu, obcokrajowców występujących w Pogoni oraz krótkie charakterystyki wybitnych wychowanków.  W ostatnim rozdziale omówiono ciekawy pomysł  popularyzacji koszykówki przygotowany przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rudzie Śląskiej. Z  inicjatywy tej placówki powołano Rudzką Amatorską Ligę Koszykówki, cieszącą się z roku na rok coraz większą popularnością wśród miłośników tej dyscypliny sportu w naszym regionie. Całość uzupełniają liczne zdjęcia, które są interesującym dodatkiem do treści publikacji. 
Opracowanie jest ważnym dokumentem relacjonującym nam  dzieje koszykówki w Rudzie Śląskiej i każdy miłośnik tej dyscypliny sportu  na Górnym Śląsku powinien się z nią zapoznać. 

...Żeby zostawić ślad / Ada Wolfstein. - Malmö [i in.] : staraniem Eloe W. Laiken, 2011

Ada Wolfstein z domu Hüttner, Polka żydowskiego pochodzenia, wspomina losy swej rodziny, zamieszkującej południowo-wschodnie tereny II Rzeczpospolitej. Urodzona  17 sierpnia 1918 roku we Lwowie, dzieciństwo spędziła w Lublińcu  i Jarosławiu. W sierpniu 1939 roku wzięła ślub z Benedyktem Wolfsteinem. Po wybuchu II wojny światowej wraz z mężem ewakuowali się do Lwowa, z którego w lipcu 1940 roku zostali wywiezieni w głąb Związku Radzieckiego. Autorka dużo miejsca poświęca przedstawieniu codziennych kłopotów z pozyskiwaniem żywności, ciężkiej pracy, jak również warunkom przyrodniczym panującym w przepastnych lasach dorzecza Wietługi (dopływ Wołgi).  Również ważną i ciekawą wydaje się relacja z przygotowań i samej podróży powrotnej do Polski. Bohaterce wspomnień udało w sposób bardzo sugestywny oddać dramat i trwogę, jaka była jej udziałem w tej drodze do ojczystego kraju. W 1946 roku wysiadła na dworcu kolejowym w Bytomiu i wraz z mężem zamieszkała w tym mieście. Książkę uzupełniają relacje osób, które na swej drodze życiowej spotkały Adę Wolfstein  i pamiętają ją z działalności m. in. w Towarzystwie Społeczno Kulturalnym Żydów w Polsce na terenie Bytomia i Katowic. 

Książka zawiera również ciekawe posłowie autorstwa Tadeusza Lewandowskiego, który w sposób zwięzły, przedstawia historię rodziny Hüttner jak i Wolfstein, obrazując na ich przykładzie los Żydów galicyjskich w czasie II wojny światowej.

Olimpijczycy województwa śląskiego (1924-2010) / Jerzy Szczygielski. - [Racibórz] : Jan i Kazimierz Kwaśniewicz, 2010

Jerzy Szczygielski w swej publikacji: 
Olimpijczycy województwa śląskiego (1924-2010) zgromadził biogramy olimpijczyków związanych z naszym województwem. Życiorysy poszczególnych sportowców zostały uzupełnione szczegółową analizą kariery zawodniczej. Przedstawiono w nich nie tylko dokonania na olimpiadach, ale także na pozostałych zawodach sportowych. Publikacja zawiera zdjęcia sportowców z województwa śląskiego w trakcie zmagań turniejowych. Oprócz tego, zamieszczono również ilustracje maskotek i plakatów promujących poszczególne igrzyska olimpijskie. W książce umieszczono również statystyki i historię igrzysk olimpijskich od Aten w 1896 roku po Vancouver w 2010 roku. Cennym dodatkiem są biogramy przewodniczących Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego oraz prezesów Polskiego Komitetu Olimpijskiego.
Publikacja jest ciekawym kompendium wiedzy na temat ludzi uprawiających sport i występujących na najważniejszej imprezie sportowej świata na igrzyskach olimpijskich. Tym bardziej, że są to osoby związane z województwem śląskim i są jego reprezentantami w kadrze narodowej. Warto z tą książkę się zapoznać, tym bardziej, że już za chwilę odbędą się XXX Letnie Igrzyska Olimpijskie w Londynie.

Górnośląski Ślabikorz, oprac. prof. Jolanta Tambor; Pro Loquela Silesiana Towarzystwo Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy, Chorzów 2010

„Górnośląski ślabikorz” to pierwszy napisany gwarą elementarz przeznaczony dla uczniów klas I – III. Książka wydana przez Towarzystwo Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy została przygotowana pod kierownictwem prof. Jolanty Tambor, będącej dyrektorem Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Publikacja ma na celu przybliżenie dzieciom śląskiej mowy i przekonanie ich, że jest ona dobrem kulturowym regionu. 
Głównym bohaterem podręcznika jest chłopiec o imieniu Paulek, który już na pierwszej stronie nawiązuje kontakt z uczniami śląskich szkół. Zwraca się do „szkolorzy” posługując się gwarą. Paulek jest rówieśnikiem młodego odbiorcy, będąc dla niego nadawcą i przewodnikiem po śląskiej mowie. Tematy zawarte w książce są zgodne z rytmem roku szkolnego i zmiennością pór roku. Każda lekcja jest opisem innego wydarzenia lub tradycji śląskiej, np. rodziny, pobytu na wsi, ważnych świąt czy regionalnego ubioru. W podręczniku zawarto również teksty ludowe i piosenki wraz z nutami. Bogaty dobór tematów pozwala dzieciom dokładnie poznać śląskie zwyczaje i tradycje. 
Książkę uzupełnia liczny zbiór ilustracji, co sprawia, że jest ona bardzo przystępna w odbiorze dla młodego czytelnika. Wzbogacono ją także o przysłowia związane z kolejnymi dniami roku lub zachowaniami ludzkimi.
„Górnosląski ślabikorz”, jest więc doskonałym towarzyszem podczas nauki pisania i czytania, pozwalającym poznać gwarę śląską, z pewnością przypadnie do gustu wszystkim „pierwszakom”.

Witraże tarnogórskiego kościoła pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła / [opisy Alicja Kosiba-Lesiak ; zdj. A. Kosiba-Lesiak, Marek Wojcik]. - Tarnowskie Góry : Parafia pw. św. św. Apostołów Piotra i Pawła, 2010

Witraż – kawałki kolorowego szkła wprawione w ołowiane ramki osadzone w żelazne sztaby. Ten element dekoracyjny stał się przedmiotem książki, w której omówiono znaczenie witraży w kościele rzymskokatolickim, jako formę sztuki. Zaprezentowano rozety z kościoła pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach. W świątyni tej znajduje się zespół witraży, który powstał w  latach 1898 – 1900. Osobą zamawiającą był ówczesny proboszcz ksiądz Franciszek Kokot. W kościele zostały zamontowane w 1901 roku. Znalazły swoje miejsce w nawie głównej, w prezbiterium i nad chórami w transepcie. Stworzyły one wspólnie cztery przeplatające się cykle: z życia Jezusa Chrystusa, starotestamentowy, maryjny i sakramentów świętych. Chrystusa na tych witrażach pośród innych osób wyróżnia tzw. nimb krzyżowy. 
W książce przeanalizowano tematykę i motywy przewodnie witraży. Bardzo dokładnie opisano symbolikę występującą na poszczególnych rozetach. Na koniec każdej prezentacji  zacytowano fragment Pisma świętego odpowiadający scharakteryzowanej scenie. W opracowaniu przedstawiono również pozostałe witraże znajdujące się w tarnogórskim kościele.
Na końcu publikacji przygotowano niespodziankę dla najmłodszych czytelników na dwóch tekturowych stronach znalazły się opisane w książce sceny biblijne do pokolorowania.

Larisch Józef: Historia Szombierek. - Bytom : Fischer, 2011

Historia Szombierek Józefa Larischa, to kolejna publikacja tego autora, poświęcona dzielnicy, znajdującej się w południowej części Bytomia.
W stosunku do wcześniejszej pozycji zatytułowanej Szombierki: zarys rozwoju dzielnicy, po-chodzącej z 1989 roku, nowe wydanie zostało znacznie poszerzone tematycznie.
Książka składa się z siedmiu części. Pierwsze trzy, prezentują kolejno: zarys historyczny Bytomia, opis środowiska geograficznego Szombierek oraz ich dzieje. W części czwartej poznajemy infrastrukturę oraz życie społeczne i kulturalne dzielnicy. Znajdziemy więc tutaj informacje dotyczące m.in. oświaty, placówek kulturalnych, obiektów życia religijnego a także opieki medycznej. Nie zapomniano również o prezentacji ruchu sportowego w Szombierkach. Kolejny, 5. rozdział książki, stanowi swoistą wędrówkę ulicami Szombierek, podczas której poznajemy najciekawsze miejsca i zabytki dzielnicy.
Oprócz wyżej wymienionych informacji, książka zawiera także kalendarium najważniejszych wydarzeń w dziejach miejscowości, które obejmuje okres od założenia wsi aż do czasów obecnych. Uzupełnieniem monografii jest zbiór zdjęć, prezentujących dawne  i współczesne uroki Szombierek.
Książka stanowi bogate źródło wiedzy na temat bytomskiej dzielnicy i jest przeznaczona głównie dla jej mieszkańców, którzy chcieliby poznać lub przypomnieć sobie przeszłość swej miejscowości.       
Warto sięgnąć po tę pozycję tym bardziej, że jak pisze sam autor „została ona napisana z miłości do Szombierek”.

W cieniu mitu : rzecz o Karolu Goduli / Izabela Kaczmarzyk. - Ruda Śląska : Muzeum Miejskie im. Maksymiliana Chroboka, 2007