Dary – literatura popularnonaukowa – IV kwartał 2023

LITERATURA BELETRYSTYCZNA
LITERATURA POPULARNONAUKOWA
LITERATURA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

Fic Maciej. „Rzecznik historii rewolucyjnej”: Henryka Rechowicza (1929-2004) życie publiczne i naukowe. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2023

Książka jest jednym z ogniw dociekań nad uprawianiem badań historycznych w okresie Polski „ludowej” oraz karierami reprezentantów środowiska naukowego i stanowi rodzaj case study funkcjonowania środowiska zwolenników i realizatorów „nauki dworskiej”. Odtworzono w niej przebieg kariery Henryka Rechowicza (urodzonego w Zagłębiu Dąbrowskim historyka i działacza PZPR): uwypuklony został najpierw błyskotliwy awans (m.in. objęcie eksponowanych stanowisk w środowisku naukowym województwa katowickiego), potem degradacja wynikająca z przynależności do grupy skupionej wokół „ekipy Gierka”, a następnie powrót do pracy naukowej i akademickiej, dokonany w rzeczywistości schyłku PRL i początku III RP.

Książka ukazuje stroje z Górnego Śląska na obszarze Polski: rozbarski (bytomski), raciborski, rybnicko-wodzisławski, pszczyński, opolski, oleski, głubczycki oraz Górali śląskich. Zakres analizowanego w publikacji materiału obejmuje stroje damskie panien i mężatek oraz stroje męskie.

Vademecum strojów górnośląskich powstało w oparciu o cztery typy źródeł: polskojęzyczną literaturę przedmiotu publikowaną w Polsce od lat 30. XX wieku, kolekcje strojów, zbiory fotografii archiwalnych oraz materiały z badań terenowych prowadzonych od lat 50. do 70. XX wieku zarówno przez pracowników Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, jak i przez innych badaczy oraz studentów, zgromadzone w Dziale Etnografii wspomnianego Muzeum.

Założeniem autorek było nie tylko zebranie materiałów źródłowych, ale przede wszystkim szczegółowe zaprezentowanie elementów strojów na fotografiach – z uwzględnieniem różnorodności zdobień, tkanin czy detali, jak również sposobów wiązania, upięcia, montażu czy fragmentów konstrukcji niewidocznych na zdjęciach archiwalnych i ekspozycjach muzealnych.

Publikacja oczywiście nie wyczerpuje tematu, ale ukazuje w możliwie szerokim zakresie elementy strojów górnośląskich ze zwróceniem uwagi na podobieństwa i różnice. Ze względu na bogate zaprezentowanie obiektów muzealnych oraz ikonograficznych autorki mają nadzieję, że będzie ona drogowskazem dla osób szyjących stroje, zespołów ludowych oraz pasjonatów, a dla muzealników materiałem porównawczym.

Królewska gra na Twoim stole

Szachy bardzo często bywały rozrywką królów. Nic dziwnego! To gra dla tych, którzy lubią używać mózgu. Szachy uczą logicznego myślenia, planowania strategii, sposobów na zmylenie przeciwnika. Szlifują cierpliwość i pozwalają się nauczyć pięknie wygrywać i godnie przyjmować porażki. Dlatego szachowe umiejętności przydają się nie tylko podczas rozgrywek. Mistrz szachowy wie, że życie bywa dokładnie takie jak szachy – i kiedy planuje karierę, pracuje nad projektem lub podejmuje ważne decyzje, potrafi myśleć na kilka ruchów do przodu. To daje mu ogromną przewagę i dlatego najczęściej wyprzedza innych.

Ten podręcznik będzie dla Ciebie idealnym pierwszym przewodnikiem po świecie szachów, niezależnie od tego, czy zamierzasz zostać prawdziwym graczem, czy graniem chcesz tylko uprzyjemnić sobie i Twoim bliskim długie wieczory. Dowiesz się z niego między innymi, jakie funkcje pełnią na planszy poszczególne figury. Nauczysz się dobrze rozpoczynać grę. Poznasz najważniejsze pojęcia szachowe, takie jak pat, roszada, bicie w przelocie, szach i mat. Przekonasz się, jakie pułapki czekają na początkujących graczy, i opanujesz sprytne sposoby na ich unikanie. Słowem – ćwicząc z tym podręcznikiem, opanujesz podstawy szachów i zdobędziesz bazę potrzebną do dalszej, samodzielnej nauki.

Margielewski Marcin. Kłamstwa arabskich szejków. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2023

Niebotyczne fortuny szejków sprawiają, że świat pozostaje ślepy na ich kłamstwa.

Szokująca opowieść człowieka, który był świadkiem najbardziej okrutnej zemsty w saudyjskiej rodzinie królewskiej. Zemsty, za którą świat pokochał oprawcę.

Większość z nas myśli, że szejkowie budują swoją władzę na bogactwie płynącym z ropy, ale tak naprawdę opierają ją na kłamstwach, manipulacjach, spiskach i propagandzie. Wszechobecne pudrowanie rzeczywistości kosztuje zdrowie i życie setki ludzi. Następca tronu Arabii Saudyjskiej niemal oficjalnie posługuje się grupą tajnych zabójców i bez skrupułów usuwa swoich przeciwników. Mimo tego wciąż przyjmowany jest na salonach i hołubiony przez najważniejszych polityków świata, bo zadzieranie z naftową potęgą po prostu się nie opłaca. Szejkowie od dawna kupują sobie bezkarność, a ich pieniądze sprawiają, że świat wierzy w każde ich kłamstwo. Marcin Margielewski w swoich książkach zdemaskował już wiele z nich. Teraz rozprawia się z kolejnymi…

Murphy-Hiscock Arin. Magiczne formuły: jak wzmocnić siłę swych czarów, tworząc i stosując własne, niepowtarzalne zaklęcia. Białystok: Wydawnictwo Kobiece, 2022

„Magiczne formuły” Arin Murphy-Hiscock, autorki bestsellera „Green Witch”, wykraczają poza podstawowe księgi zaklęć. Tutaj znajdziesz wszystko, czego potrzebujesz, aby stworzyć unikalną magię i dogłębnie łączyć się z potęgą natury.

Nauczysz się, jak wzmocnić osobistą energię przed użyciem zaklęcia, jak korzystać z sieci energetycznej, jak dostroić i rozszerzyć zaklęcie, które stosowałaś w przeszłości. Zrozumiesz złożoność sztuki czarostwa i dowiesz się, jak wykorzystywać ją do zaspokajania własnych niepowtarzalnych potrzeb.

W miarę jak twoja magia będzie rosła w siłę, zauważysz, że spersonalizowane posługiwanie się zaklęciami wzmacnia cię jeszcze bardziej, odzwierciedla twoje pozytywne wewnętrzne zmiany i pomaga ci w rozwijaniu coraz lepszego ja.

Rady Martyn. Habsburgowie. Warszawa: Bellona, 2022

Habsburgowie zaliczali się do najważniejszych dynastii Europy, byli pierwszymi władcami, których posiadłości obejmowały cały świat. Osiągnęli wielkość dzięki szczęściu i sile. Rządzili nieprzerwanie Świętym Cesarstwem Rzymskim po 1273 roku i niemal bez przerwy od 1438 aż do upadku cesarstwa w 1806 roku.

Wczesne dzieje rodu przypominają dreszczowce, w których fakty mieszają się ze spekulacjami, sięgają bowiem V wieku naszej ery i prowadzą przez tajemniczą alzacką rodzinę Etichonidów do francuskich Merowingów, których mitycznym protoplastą był Kwinotaur czyli byk z pięcioma rogami.

W XIII wieku Habsburgowie uzyskali znaczne obszary w Europie Środkowej, odpowiadające z grubsza terytorium dzisiejszej Austrii i Słowenii. Następnie, w okresie zaledwie pół wieku, poczynając od lat siedemdziesiątych XV wieku, posiadłości Habsburgów znacznie się powiększyły – aby objąć Niderlandy, Hiszpanię, Czechy, Węgry i większą część dzisiejszych Włoch. Najcenniejszą zdobyczą stanowiła Hiszpania, ponieważ wraz z nią przyszedł Nowy Świat i przedsięwzięcia kolonialne obejmujące Ocean Spokojny i Azję. Posiadłości Habsburgów były pierwszym imperium, nad którym nigdy nie zachodziło słońce.

Szczepański Dominik. Selma: jeszcze dalej niż południe. Kraków: Otwarte, 2023

Rejon antarktyczny to żeglarska Formuła 1. Nie ma drugiego akwenu o podobnym stopniu trudności. Nigdy wcześniej ani później nie czułem tak mocnych przypływów adrenaliny, jakich doświadczałem w tamtym miejscu – mówi Tomek, jeden z członków wyprawy „Selma Expeditions”.

Morze Rossa na jedenaście miesięcy w roku zamarza. Jego częścią jest Zatoka Wielorybów. Dostępu do niej broni kilkusetkilometrowy pierścień lodu. Jedenastu odważnych mężczyzn podjęło wyzwanie – dotrzeć do legendarnej zatoki i dopłynąć jak najdalej na południe. Cel wydawał im się ważniejszy niż różnice charakterów i poglądów.

Dominik Szczepański zabiera nas na niezwykłą wyprawę po Antarktydzie. Góry lodowe, gęste mgły, sztormy oraz walka z czasem − to tylko niektóre przeszkody, jakie musiała pokonać załoga Piotra Kuźniara, człowieka, który w walce o marzenia postawił wszystko na jedną kartę.

Poznaj historię jachtu „Selma” i jego załogi, która wypłynęła po rekord świata w żegludze na południe.

Notatki przygotowano na podstawie informacji zawartych na stronach internetowych wydawnictw.